Hoe angst ons gedrag bepaalt en innovatie belemmert

Hoe angst ons gedrag bepaalt en innovatie belemmert
Twee artikelen trokken mijn aandacht de afgelopen maand. Allereerst een interview met psychiater Damiaan Denys over angst en vervolgens met biotechkunstenaar Jalila Essaïdi over innovatie, beide in het FD. - JS Consultancy

Angst als middel om te beheersen
Denys stelt dat ‘angst’ in toenemende mate een rol speelt in onze maatschappij. Hij ziet het aan het toenemende gebruik van technologie voor controle, registratie en de schijnmogelijkheden om deze angst te beheersen. Hij pleit ervoor angst te gebruiken om creativiteit te bevorderen en niet om schijnveiligheid te creëren. Angst zorgt voor behoudend gedrag en aversie voor verandering. Deze ‘wordt beschouwd als het verlies aan controle’.

In mijn werk in de publieke sector zie ik die teneur ook. Het vasthouden aan procedures en bergen ICT-systemen om de effectiviteit van ons werk vast te leggen. Stel je voor dat we de euro van de bewoner niet goed besteden. Dit gebrek aan vertrouwen zorgt voor een verlammende werking op de werkvloer waardoor verandering, innovatie maar moeizaam opgang komt.

Maar vernieuwen is risico's nemen
Nee, neem dan Jalila Essaïdi, die kunst, natuur, wetenschap en een enorme dosis ondernemerschap weet te verbinden en daarmee komt met een kogelwerende huid of een oplossing voor het mestprobleem. Dat doet zij door te experimenteren en dat gaat met vallen en opstaan. Je probeert iets, werkt niet en je probeert iets anders. Zij verwijst naar de evolutie en de “miljoenen jaren van trial-and-error”. Zo zijn we gekomen waar we nu zijn en dat is niet door stil te staan.

Verbinden dus en leren
Dus wat gaan we doen? Houden we vast aan wat wij hebben in de hoop dat we het houden? De cycli van de aarde laten zien dat dit een illusie is. Laten we dus met overtuiging het experiment aangaan. Dat betekent buiten de gebaande paden op zoek naar innovatieve oplossingen. In het werkveld van de één zit de oplossing besloten van het probleem van de ander. In Amsterdam gaan we aan de slag met startups om ‘het eens van de andere kant te bekijken’, dat is een goede start.

Ik wens u veel experimenteerplezier.
Ronald Berkhuizen