Inzet van het financieel instrumentarium ten behoeve van duurzaamheid

BMC heeft in een verkennend onderzoek onderzocht hoe het (financieel) instrumentarium van een gemeente ingezet kan worden, om een bijdrage te leveren aan het behalen van de duurzaamheidsdoelstellingen. Daarbij is gekeken in hoeverre aan bestaande belastingen en heffingen nieuwe toepassing kan worden gegeven om duurzaamheidsdoelstellingen te verwezenlijken. Tevens is onderzocht hoe andere vormen van financiële instrumenten toegepast kunnen worden. De inzet van financiële (beleids)instrumenten past bij de tijdgeest waarin de provincies en lokale overheden in toenemende mate kiezen voor een faciliterende rol. In het kort zijn de volgende opties mogelijk:

Lokale heffingen

Wanneer we kijken naar de lokale belastingen zien we vooral kansen bij de OZB, BIZ, baatbelasting, parkeerbelasting, rioolbelasting, afvalstoffenheffing en leges. Wel is van belang dat duurzame alternatieven praktisch uitvoerbaar zijn, en binnen de wettelijke kaders en geest van de heffing passen.

OZB

De OZB kan ingezet worden ten behoeve van duurzaamheid. Er is een mogelijkheid om facultatieve vrijstellingen in te stellen, met name op de waardebepaling van onroerende zaken die een duurzaamheidsdoel dienen. Wel moet nog nader onderzocht worden in hoeverre gemeenten eigen beleidsdoelstellingen mogen nastreven. Voor een korting op de OZB-aanslag of differentiaties van de OZB-tarieven is wijziging van de Gemeentewet noodzakelijk, waardoor realisatie op korte termijn lastig wordt. Ook kleeft er aan de uitvoering en de waardering praktische bezwaren.

Ondernemersfonds - BIZ

Een ondernemersfonds of BIZ kan bijdragen aan duurzame initiatieven binnen de gemeente. Zo kan het geld ingezet worden om voor het verduurzamen van gebouwen.

Baatbelasting

De inzet van baatbelasting voor bekostiging van duurzame voorzieningen in de openbare ruimte is door beperkende jurisprudentie niet zonder risico’s. Momenteel zijn een aantal pilots gestart om baatbelasting in te zetten voor verduurzamen van woningen. De fiscaal-juridische toepassing voor deze pilot is echter alleen geschikt voor kleinschalige toepassing.

Parkeerbelasting

Duurzame alternatieven zijn op korte termijn mogelijk in de vorm van deelauto’s of duurzame mobiliteit zoals het OV. Voor differentiatie in parkeertarieven op grond van milieukenmerken (uitlaatemissies) is de invoering van het wetsvoorstel noodzakelijk. Het beoogde wetsvoorstel maakt het mogelijk om te differentiëren in parkeertarieven op grond van milieukenmerken (uitlaatgasemissies) van een voertuig.

Rioolbelasting

Met het instrument rioolbelasting kunnen duurzame alternatieven nagejaagd worden. Op dit moment wordt er geëxperimenteerd met het waterlabel, maar deze manier van heffen wordt nog niet ondersteund door wetgeving of jurisprudentie. Ook is een afkoppelsubsidie bij diverse gemeenten beschikbaar waardoor piekafvoer van regenwater wordt verminderd. Ook kunnen gemeenten met de opbrengst van de rioolheffing een fonds oprichten en duurzame initiatieven stimuleren. Voor het oprichten van het fonds moet voldaan worden aan een tweetal voorwaarden.

Binnen de afvalstoffenheffing bestaan er mogelijkheden om duurzaamheid binnen de afvalstoffenheffing te realiseren. Belangrijk punt van aandacht bij Diftar en omgekeerd inzamelen is de maatschappelijke discussie over de eerlijkheid van dit systeem ten opzichte van o.a. grote gezinnen.

Leges

Groene leges zijn nog steeds mogelijk ter bevordering van duurzaamheid. De vraag is alleen of deze manier van stimulering wenselijk is of dat een gemeente wil inzetten op andere (financiële) stimuleringsvormen. De leges zijn een lastige discussie en wellicht ook onwenselijk om na te streven voordat de impact van de omgevingswet, die per 2021 wordt ingevoerd, inzichtelijk is voor de gemeente.

Financiële instrumenten

Binnen de bestaande financiële instrumenten zijn de “standaard” instrumenten als leningen en garanties instrumenten om duurzaamheid aan te jagen. De kansen doen zich vooral voor bij (Europese) subsidies en het revolverend fonds.

Binnen de nieuwe financiële instrumenten zien we vooral op korte termijn kansen bij een ESCO, Crowdfunding / Matchfunding, MVO / MVI en EIB.

Meer informatie

Neem voor meer informatie contact op met één van onderstaande contactpersonen van onze partner BMC: