Omgevingswet: ga nu aan de slag met het omgevingsplan!

De binnenstad van Utrecht is volop in ontwikkeling. Eén van de grootste projecten is de verbouwing van Utrecht Centraal Station. Waar het station ooit gebouwd was voor 35 miljoen reizigers per jaar, maken naar verwachting 100 miljoen reizigers gebruik van dit grootste spoorwegknooppunt van Nederland in 2030. Tijdens de acht jaar durende verbouwing blijft het station gewoon open. Waar de transformatie van de Utrechtse binnenstad de grootste ontwikkeling voor de stad is van deze eeuw, is de komst van de Omgevingswet dat voor Nederland.

Burgers en ondernemers faciliteren tijdens transitie

De Omgevingswet is de grootste wetgevingsoperatie sinds de Grondwet van 1848. Voor gemeenten is met name de transitie van de bestemmingsplannen en gemeentelijke verordeningen naar één omgevingsplan een enorme operatie. Net als Utrecht CS hebben gemeenten acht jaar de tijd voor deze transitie. En net als Utrecht CS moeten ook gemeenten de spreekwoordelijke winkel open houden tijdens deze transitie: burgers en ondernemers moeten ook na 1 januari 2021 nog steeds een omgevingsvergunning kunnen krijgen.

Tijdelijk omgevingsplan vaak onvoldoende

Gemeenten krijgen per 1 januari 2021 een omgevingsplan van rechtswege; een tijdelijk omgevingsplan. Vervolgens hebben zij tot 2029 de tijd om een omgevingsplan op te stellen dat aan alle wettelijke eisen voldoet. Meer dan genoeg tijd om af te wachten tot de wetgeving volledig duidelijk is en te profiteren van de lessen van de koplopers. Of toch niet?

Stel: een initiatiefnemer komt op maandag 4 januari 2021 bij je wethouder met een plan dat een bijdrage levert aan de opgaven binnen jouw gemeente. Dat kan bijvoorbeeld de noodzakelijke woningbouwproductie zijn. In het tijdelijk omgevingsplan ligt een geluidscontour van het naastgelegen industrieterrein over de kavel van de initiatiefnemer. Woningbouw lijkt daarom in eerste instantie niet mogelijk. Doordat bedrijven de laatste jaren steeds stiller zijn geworden, kan deze contour gelukkig worden verkleind. Je wethouder is enthousiast en werkt graag mee. Daarvoor moet wel worden afgeweken van het tijdelijk omgevingsplan.

Via een omgevingsplanactiviteit (vergelijkbaar met de huidige buitenplanse afwijking van het bestemmingsplan op grond van de Wabo) of via een herziening van het omgevingsplan kun je ook onder de Omgevingswet nog afwijken van het omgevingsplan. Omdat in deze casus niet alleen de kavel van de initiatiefnemer betrokken is, maar ook de geluidscontour moet worden verkleind, biedt de omgevingsplanactiviteit geen uitkomst. Medewerking kan alleen door een herziening van het tijdelijk omgevingsplan worden verleend.

“Ook op 4 januari 2021 kun je al geconfronteerd worden met een verzoek om het tijdelijk omgevingsplan om te zetten in het ‘volwaardige’ omgevingsplan."

Start met een Plan van Aanpak

Het opstellen van het plan voor de verbouwing van Utrecht CS inclusief de maatregelen om Utrecht bereikbaar te houden waren niet één–twee–drie klaar. Bij het opstellen van het omgevingsplan is dit niet anders. Heb je bijvoorbeeld al nagedacht over de structuur van je omgevingsplan, of je functies of activiteiten wilt reguleren, hoe je regels gaat annoteren, hoe je de begrippen uit de tientallen bestemmingsplannen gaat harmoniseren en wat de gevolgen zijn voor jouw ambtelijke organisatie als je vergunningplichten laat vervallen? Deze en vele andere vragen moeten allemaal beantwoord zijn, voordat je het omgevingsplan kunt opstellen.

Vijf voor twaalf!

Wacht dus niet langer en start direct met het maken van een plan van aanpak voor het opstellen van het omgevingsplan, inclusief de maatregelen om de winkel open te houden. En ga vervolgens hard aan de slag. Want ook al duurt het nog een kleine twee jaar voor de Omgevingswet in werking treedt, het is spreekwoordelijk al vijf voor twaalf om een omgevingsplan te maken. En net zoals de reizigers in Utrecht geen vertraging willen oplopen door de verbouwing van het station, willen jouw inwoners en ondernemers geen vertraging oplopen door de bouw van het omgevingsplan.

Partnerbijdrage

Auteur: Michiel Stam
Legal consultant bij Eiffel