Voorjaarsnota Rijk: hoger accres, maar slechts incidentele middelen voor de jeugdzorg

Partnerbijdrage BMC

Voorjaarsnota als voorbode voor de meicirculaire
Op vrijdag 20 mei presenteerde het kabinet de Voorjaarsnota. Daarin staat een bijstelling van het beeld van de rijksfinanciën; niet alleen voor dit jaar, maar ook voor de komende jaren. Voor gemeenten is de Voorjaarsnota extra belangrijk, omdat de meicirculaire – die over anderhalve week verschijnt – gebaseerd is op de cijfers uit de Voorjaarsnota. De Voorjaarsnota geeft dus al een belangrijke indicatie van wat we in de meicirculaire kunnen verwachten. Meicirculaire basis voor de komende meerjarenbegroting

Gemeenten ontvangen bijna de helft van hun inkomsten via het gemeentefonds.
Voor de begroting van het komende jaar zijn ze verplicht om zich te baseren op de stand van de meicirculaire. En dat is de reden waarom in de gemeentehuizen reikhalzend wordt uitgekeken naar dit document; vooral omdat collegeonderhandelingen in het merendeel van de gemeenten nog in volle gang zijn. Wellicht kan de circulaire uitkomst bieden bij het overbruggen van tegenstellingen. Maar als het beeld tegenvalt, kan het de tegenstellingen ook nog verder aanscherpen.

Vanaf 2026 een andere accressystematiek
Tot nu toe geldt voor de groei van het gemeentefonds de methodiek dat wanneer de rijksuitgaven stijgen, het gemeentefonds evenredig meegroeit. Omgekeerd geldt hetzelfde: dalen de rijksuitgaven als gevolg van bezuinigingen, dan daalt het gemeentefonds evenredig mee. Dit noemen we de trap-op-trap-af-systematiek. Nadeel van deze systematiek is dat het beeld van de rijksuitgaven tussen mei en september vaak fluctueert. Dat maakt het voor gemeenten soms lastig om hierop een koers te baseren. Daarom werkt het Rijk in overleg met VNG en IPO aan voorstellen om te komen tot een meer stabiele financiering. Voor 2026 heeft het Rijk het accres (de jaarlijkse stijging) gefixeerd op € 840 miljoen voor het gemeentefonds. Dit bedrag wordt jaarlijks alleen bijgesteld met de loon- en prijsbijstelling.[...]